Cmentarz wojenny w Łagiewnikach odzyskał należytą świetność

W dniu 24 października w Łagiewnikach uroczyście otwarty został po renowacji cmentarz wojenny nr 384 z czasów I wojny światowej, znajdujący się obok bazyliki Sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Jest to jedna z 400 tego typu nekropolii na terenie Małopolski, jednak unikatowa, bo jedyna na obszarze miasta Krakowa.

Miejsce to łączy nie tylko pamięć o wojnie, ale także wspólnota narodów, gdyż spoczywa tu 266 żołnierzy piętnastu narodowości, niezależnie od strony frontu, po której walczyli – Polacy, Rumuni, Serbowie, Rosjanie, Litwini, Austriacy, Niemcy, Węgrzy, Rusini, Czesi, Chorwaci, Estończycy. Są to zmarli przede wszystkim na tyfus, cholerę, czerwonkę, gruźlicę, szkarlatynę, ospę i dżumę w polowym szpitalu zakaźnym prowadzonym przy klasztorze w Łagiewnikach przez Siostry Matki Bożej Miłosierdzia w latach 1914-1918.
Cmentarz zbudowano jeszcze w czasie trwania wojny, według pomysłu austriackiego architekta, który zaprojektował szereg takich nekropolii w cesarstwie austriackim – Hansa Mayra. Wejście stanowiła reprezentacyjna murowana brama, z dwuspadowym zwieńczeniem ze stylizowanym krzyżem maltańskim na szczycie i napisem: „Tu spoczywa 266 żołnierzy różnych narodowości, zmarłych w latach I wojny światowej w austro-węgierskim szpitalu wojennym mieszczącym się w budynkach gospodarczych Klasztoru Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia”. Ta brama do niedawna była jedynym widocznym znakiem istniejącego tu przed stu laty cmentarza, który przez lata powoli niszczał. Miejsce mogił porosła trawa, spośród której gdzieniegdzie wystawały resztki zapadniętych nagrobków. Istnienie cmentarza zacierało się w pamięci mieszkańców, mijany był bezwiednie przez przechodniów – turystów i pielgrzymów.
Intensywne starania o przywrócenie pamięci tej nekropolii rozpoczęli mieszkańcy z kręgu Łagiewnickiego Towarzystwa Kulturalnego. Cmentarz udało się odbudować, między innymi dzięki determinacji państwa Krystyny i Edwarda Kucałów, którzy szczególnie intensywnie starali się zaangażować do tego przedsięwzięcia odpowiednie instytucje.
Podjęto decyzję o rekonstrukcji ogrodzenia, układu ścieżek i mogił według oryginalnego projektu Mayra, zachowanego w Archiwum Państwowym w Krakowie. Zrewitalizowano także zieleń. Koszty renowacji pokrył Małopolski Urząd Wojewódzki oraz Czarny Krzyż Austriacki.
Zwieńczeniem kilkuletnich prac nad dokumentacją i odnowieniem cmentarza było uroczyste otwarcie odrestaurowanej nekropolii w dniu 24 października 2017 r. Po Mszy św. w bazylice Sanktuarium Bożego Miłosierdzia otwierającej uroczystość, uczestnicy przeszli na cmentarz, który został poświęcony przez bp. Jana Zająca. Na odnowionych mogiłach zapalono świece. Wojsko wystawiło honorową wartę. Obok wiązanek kwiatów złożonych pod krzyżem cmentarnym przez Wojewodę Małopolskiego, konsulów Austrii, Węgier i Federacji Rosyjskiej oraz przedstawicieli Czarnego Krzyża Austriackiego, spoczęły także wieńce złożone przez radnych Dzielnicy IX oraz członków Łagiewnickiego Towarzystwa Kulturalnego. Konsulat węgierski ufundował dwie tablice informacyjne, na których widnieją nazwiska wszystkich pochowanych na cmentarzu żołnierzy – jedna z nich umieszczona została z zachodniej części cmentarza, druga tuż przy nowym wejściu od strony ul. Adolfa Hyły.
Dziś przechodnie nie mają wątpliwości, że mijają cmentarz. Przywrócony został szacunek zmarłym, historyczna pamięć, ale także godziwy stan nekropolii, której usytuowanie jest szczególne. Sąsiedztwo sanktuariów odwiedzanych przez setki tysięcy turystów i pielgrzymów z całego świata było ważnym argumentem w zabiegach o odnowę tej wojennej nekropolii.       

AS